Selma Đulizarević Karanović, priznata srpska umetnica predstaviće u četvrtak, 3. novembra u 18 sati u Modernoj galeriji Kulturnog centra izložbu crteža i kolažiranih radova pod nazivom .
Izložba traje do 30. novembra, 2016. godine.
Trnoružičnjak
Izložba Trnoružičnjak Selme Đulizarević Karanović može se percipirati kao segment koji se nadovezuje na njen dosadašnji umetnički narativ, i kao jedan otvoren koncept koji se gradi oko motiva korseta, cveća, bašte, intimnih aksesoara i portreta. Ovoga puta umetnica se predstavlja crtežima i kolažiranim radovima, rađenim u tehnici akvarela, u kojima preovladavaju floralne površine uz aplicirane detalje preuzete sa odevnih predmeta.
Ispunjeni u celosti, otkrivajući tek po negde belinu papira, oni imaju kvalitet ornamenta koji je u istoriji umetnosti uglavnom bio prisutan kao dekorativni ili simbolički element u službi likovnih predstava ili religioznih i kultnih predmeta, dok je u ovom slučaju samostalan, oslobođen svih obavezujućih značenja.
Slično je i sa prirodom i floralnom simbolikom koja je od umetnosti antike i srednjeg veka skoncentrisana na biblijski i religiozni kontekst, dok se u novom veku priroda pojavljuje u pozadini, kao sekundarni motiv kojim se dopunjuje mizanscen. Sa devetnaestim vekom i pojavom modernih slikara, izmenjen je i slikarski decorum u kome je priroda mogla biti samodovoljan motiv, kako se pojavljuje i u likovnom iskazu Selme Đulizarević Karanović.
Floralni motivi prisutni u apstrahovanom obliku, u njenom stvaralaštvu inspirisani su ćilimima, narodnim vezom i odećom koji nose poseban koloristički kvalitet. Istovremeno, inicijalna tačka i okidač oko koga autorka gradi svoju ikonografiju jeste i art nouveau, u kome je kao i u radu ove umetnice floralna ornamentika ravnopravno prisutna u slikarstvu i predmetima primenjene umetnosti. Najpre korišćeni za građenje prostornog ambijenta u koje je umetnica smeštala pojedinačne ili grupne portrete, cvetni motivi su sada dominantan element, podsećajući na horror vacui koji se minuciozno ispunjava gustim tkanjem slike uz veliki broj detalja. Birani prema morfološkom kvalitetu, cvetni motivi deo su njenog prepoznatljivog i autentičnog likovnog izraza. U intertekstualnom polju čitanja umetnosti i umetničkog dela, različiti oblici citatnosti tradicionalnog, preuzeti u obrisima, susreću se i prožimaju sa savremenim kontekstima, gradeći nova značenja u polju autonomne umetničke realnosti.
U kolažu Bašta fragmentarno se pojavljuje i usnula figura okružena mozaički raspoređenim cvetnim površinama. Ovaj rad je sugestivan jer nas navodi i na naziv izložbe Trnoružičnjak. Reč je o konceptu čija geneza nije dovedena do kraja ovom izložbom, a koji proizvodi asocijacije na poznatu bajku, padanje u san, svet želja, podsvesnog i onostranog.
Crteži, uz izložene korsete i oslikane pudrijere predstavljaju vizuelno i simbolički zaokruženu celinu. Korset, kao deo odevnog predmeta predstavljao je u prošlosti jasan kulturološki znak, upućujući na jedan kodeks oblačenja koji je profilisao rodni i društveni status.
U opusu umetnice on predstavlja zamenu za telo, ne samo zbog etimologije reči korset – corps/telo, već i zbog načina na koji (p)određuje žensko telo u fizičkom smislu, kao i svih dodatnih simboličkih impilkacija. Kroz vekove, ovaj fetišizirani komad garderobe doživeo je semantički obrt. Nekadašnji simbol sputanosti i podređenosti, u savremenom dobu, u modnu industriju i u širu upotrebu ušao je delimično bez „tereta“ značenja koje je prethodno sa sobom nosio, profanizovan i dekontekstualizovan, stavljajući u prvi plan žensku seksualnost i senzualnost, u skladu i sa izmenjenim statusom i različitim ulogama žene u današnjem društvu koje bira sama, ilii joj bivaju nametnute. Autorka mnoge od spomenutih slojeva značenja iznova preispituje, dovodeći ih u vezu sa brojnim društvenim i poetičkim konceptima.
Korseti su namenski šiveni ili uzeti kao predmeti na kojima umetnica dodatno interveniše. Neki od izloženih imaju unutrašnju šupljinu, nagoveštavajući prisutnost/odsutnost tela. U različitim savremenim umetničkim diskursima, telo se često ne pojavljuje u konkretnom, fizičkom obliku već više aluzivno, kroz svoju negaciju ili trag, nagoveštaj. Korsete na ovoj izložbi na prvi pogled možemo smestiti u polje likovne i primenjene umetnosti. Međutim, autorka ih u okviru svog opusa ne pozicionira kao nosive predmete, već kao objekte, instalacije, naglašavajući trag, otisak tela i njegovu odsutnost sa svim daljim interpretacijama i recepcijama ženskog tela i korseta u širem kulturnom kontekstu, krećući se od prošlog ka aktuelnom vremenskom trenutku.
Izložene su i pudrijere sa oslikanim intimnim i minijaturnim portretima, drugačijim od reprezentativnih koji se izlažu pogledima drugih i kod kojih se najčešće naglašava idealna pojavnost bez otkrivanja unutrašnjeg ja. Reč je o uvećanim prkazima segmenata ženkog lika koji povećavaju aluzivni potencijal samih predmeta. Ogledalo priziva prisutnost taštine, neizbežno podsećanje na prolaznost, ali i sam čin autorefleksije pri susretu sa sopstvenim odrazom u ogledalu. Klasičan portret je zamrznuta predstava, i kao takva nepromenljiva, uvek rezultat toga kako nas neko vidi, oblik (samo)reprezentacije, dok je lik u ogledalu proces autorefleksije i samospoznaje, neprekidne promenljivosti i ponovnog suočavanja sa sopstvom.
Brojnim kontrastima koje inkorporira u svoj rad, umetnica nas navodi na preispitivanje i (de)konstruisanje pitanja ženskog identiteta kao i toga šta ga određuje kroz prostor i vreme, zatim umetničkih, ličnih i univerzalnih konstrukcija koje gradimo kao pojedinci i kao društvo, ne uzimajući nijednu kao nepromenljivu datost, već naprotiv, preispitujući svaku od postojećih mogućnosti.
Jasmina Novaković
